چاه ارت صاعقه گیر بعنوان یکی از مهمترین اجزای سیستم صاعقه گیر می باشد که می بایست بطور دقیق و اصولی اجرا گردد تا بتوان جریان بسیار زیاد صاعقه را توسط آن تخلیه نمود. ضوابط اجرای چاه ارت صاعقه گیر نیز مانند چاه های ارت حفاظتی و سیستم های زمین تجهیزات و تاسیسات الکتریکی می باشد. طبق استاندارد NFC 17102 باید توجه داشت جهت ارت نمودن صاعقه گیر حتما می بایست دو حلقه چاه ارت مجزا از چاه های ارت دیگر تجهیزات احداث گردد.
- صفحه مسی با حداقل ابعاد 50 * 50 سانتی متر و ضخامت 5 میلی متر
- سیم مسی لخت هوایی با سایز سطح مقطع 50 میلی متر مربع یا تسمه مسی با حداقل ابعاد عرض 2 سانتی متر و ضخامت 3 میلی متر
- ارت پیت بتنی یا ارت پیت پلی اتیلن (دریچه بازدید) مجهز به شینه و مقره
- مواد و خاک کاهنده مقاومت زمین
- کلمپ اتصال سیم یا تسمه به صفحه ارت
- پودر جوش کدولد
- لوله پلی اتیلن (لوله پولیکا) جهت آبیاری دوره ای چاه ارت
- کابلشو سایز 50
جهت اجرای چاه ارت صاعقه گیر می توان از مراحل و نکات زیر استفاده نمود :
- در مرحله اول ابتدا می بایست چاه به عمق استاندارد 5 متر و عرض دهانه 70 سانتی متر احداث نمود. در بسیاری از موارد عمق چاه ارت بستگی به میزان رطوبت منطقه دارد و با رسیدن به رطوبت کافی حفاری متوقف می شود. بعنوان مثال در شهرهای شمالی ایران با حفر 2 متر کاملا به آب خواهید رسید. در این مواقع به دلیل نرمی خاک می توان از الکترودهای میله ای نیز جهت اجرای ارت صاعقه گیر استفاده نمود که روشی بسیار با صرفه و کارآمد نیز می باشد.
- مرحله دوم آماده سازی الکترود صفحه ای می باشد . در این بخش صفحه مسی با ابعاد حداقل 50 *50 سانتی متر و ضخامت 3 میلی متر را با استفاده از جوش کدولد به سیم مسی مورد نظر توسط پودر جوش کدولد جوش دهید. نقاط جوش حداقل باید 2 عدد باشد که معمولا برای استحکام بیشتر از سه نقطه جوش استفاده می گردد. سپس در قسمت بالایی صفحه دو عدد سوراخ به اندازه عرض کلمپ اتصال سیم به صفحه ایجاد شده و سپس سیم را توسط کلمپ به صفحه متصل می نماییم. توجه داشته باشید سوراخکاری و استفاده از کلمپ اجباری نیست اما در تقویت اتصال سیم به صفحه بسیار حایز اهمیت است .
- در مرحله سوم چاه ارت را با مواد کاهنده مقاومت خاک پر می نماییم. در این مرحله ابتدا مواد کاهنده را بصورت ملات در آورده و می توانیم کمی هم پودر بنتونیت به آن اضافه نماییم . پس از آماده سازی ملات کاهنده ، ابتدا کف چاه ارت را به ارتفاع 30 سانتی متر ملات ریزی نموده سپس مجموعه الکترود صفحه ای و سیم مسی را به صورت عمودی داخل چاه نمایید و یک عدد لوله پولیکا در کنار آن قرار داده داخل 30 سانت ملات میکنیم تا بصورت عودی در داخل چاه تثبیت شود . سپس تمام چاه ارت را با ملات پر می نماییم . ملات نباید به سطح زمین برسد و باید با سطح زمین به اندازه عمق ارت پیت فاصله داشته باشد تا با قرار گرفتن ارت پیت ، ارت پیت با سطح زمین مماس شود.
-در مرحله چهارم سیم مسی متصل به اکترود را از طریق کابلشو به شینه ارت موجود در ارت پیت متصل نموده ، ارت پیت را جایگذاری کرده و با مخلوط ماسه سیمان اطراف ارت پیت را می پوشانیم. در انتخاب ارت پیت باید به استحکام و تحمل بار آن توجه شود. اگر چاه ارت در مسیر تردد افراد باشد ارت پیت پلی اتیلن فشار قوی با استحکام بالا نیاز است . اگر چاه ارت در مسیر عبور و مرور وسایل نقلیه است حتما از ارت پیت بتنی استفاده شود . در غیر اینصورت اگر در باغچه یا محلی قرار دارد که ترددی از آ صورت نمیپذیرد میتوان از ارت پیت های پلی اتیلن معمولی نیز استفاده نمود.
مقاومت چاه ارت صاعقه گیر در بسیاری از پروژه ها به اجبار 2 اهم در نظر گرفته می شود و کارفرما بر آن تاکید دارد. اما طبق استاندارد NFC 17102 جهت تخلیه جریان صاعقه در سیستم ارت (در اینجا چاه ارت) ، تا 10 اهم مجاز می باشد و نیازی به رسیدن به مقاومت 2 اهم نیست.
همانطور که بیان شد جهت اجرای سیستم صاعقه گیر می بایست حتما دو حلقه چاه ارت احداث گردد . حداقل فاصله چاه ارت صاعقه گیر از یکدیگر به اندازه 2 برابر عمق چاه ارت می باشد . یعنی فاصله مرکز دو چاه ارت از یکدیگر 2 برابر عمق چاه ها باشد و هرچه این فاصله بنا به مختصات پروژه بزرگتر باشد ، عملیات تخلیه جریان صاعقه ایمن تر خواهد بود.
پی نوشت ها : چاه ارت صاعقه گیر ، مشخصات چاه ارت صاعقه گیر ، فاصله چاه ارت صاعقه گیر ، مقاومت چاه ارت صاعقه گیر ، اجرای چاه ارت صاعقه گیر